Lokacija na kojoj je planirana izgradnja Kreativno-inovativnog multifunkcionalnog centra „Ložionica“, a koja čini obuhvat ovog konkursa, nalazi se u užem centru Beograda, na desnoj obali Save i pripada Savskom amfiteatru. Po urbanim karakteristikama, položaju u odnosu na reku, mostove, i stari deo grada, tipologiji, spomeničkim, ambijentalnim i drugim vrednostima, ovo područje predstavlja veoma složen i atraktivan prostor Beograda. Sa aspekta kulturnog nasleđa ima izuzetnu vrednost za kulturu i identitet grada, imajući u vidu  ostatke „industrijske arheologije“ koji se vezuju za staru Železničku stanicu Beograd.

Aktuelna planska dokumentacija na području konkursnog obuhvata

Konkursna lokacija se nalazi na KO Savski Venac, u okviru obuhvata Prostornog plana područja posebne namene uređenja dela priobalja grada Beograda - područje priobalja reke Save za projekat "Beograd na vodi". Granicom ovog prostornog plana obuhvaćene su dve prostorne, geomorfološke i administrativne celine koje deli reka Sava, s tim da konkursna lokacija pripada području na desnoj obali reke Save, prostor između Brankovog mosta, Karađorđeve ulice, Savske ulice, Savskog trga, Bulevara vojvode Mišića, kompleksa Beogradskog sajma i Starog železničkog mosta (Gradska opština Savski venac).

Područje Prostornog plana podeljeno je na pet prostorno-funkcionalnih Celina, i konkursni obuhvat pripada Celini II - prostor između Starog savskog mosta, mosta "Gazela", novog Savskog bulevara i Savske ulice. Ova celina je određena kulturnim nasleđem – zgradom Železničke stanice i kompleksa Okretnice, ložionice i vodotornja - čija je zaštita, rekonstrukcija i restauracija predviđena planom, u cilju očuvanja memorije na nekadašnju funkciju ovog prostora. U okviru ove celine, plan predviđa formiranje novih javnih kompleksa namenjenih kulturi od nacionalnog i gradskog značaja.

Slika 23. Izvod iz Prostornog plana područja posebne namene uređenja dela priobalja grada Beograda - područje priobalja reke Save za projekat "Beograd na vodi"

Konkursna lokacija nalazi se na mestu nekadašnje Okretnice, ložionice i vodotornja, neposredno uz Mostarsku petlju. Predmet konkursa podrazumeva dve zone obuhvata: Zona 1 na kojoj je planiran Kreativno-inovativni multifunkcionalni centar koji uključuje rekonstrukciju objekta Ložionice i otvorenog prostora nekadašnje Okretnice, kao i izgradnju poslovnog aneksa, i Zona 2 kao lokacija anketnog prostorno-programskog rešenja sadržaja kulture vezanog za objekat Vodotornja. 

4.1 Šire i neposredno okruženje – aktuelno stanje

Ambijentalno gledano, konkursno područje primarno je određeno Mostarskom petljom i mostom Gazela, sa jedne strane i izraženim linijskim karakterom Savske ulice, a sa druge strane izgrađenim strukturama poteza Beograd na vodi. U horizontalnom planu, geometrijski, lokacija je specifičnog karaktera upravo zbog prostorne definicije Mostarskom petljom i Savskom ulicom koja se pruža paralelno sa rekom Savom. Park Gazela sa druge strane ulice usled denivelacije, jakog profila Savske ulice i Mostarske petlje i velikog intenziteta saobraćaja, nema prostorni dijalog sa konkursnom lokacijom.

Slika 24. Pogled na neposredno okruženje konkursne lokacije. https://mondo.rs/Foto/a1354577/Mostarska-petlja-50-godina-od-kako-je-otvorena-najveca-saobracajna-petlja-u-Beogradu-FOTOGRAFIJE.html

Veliki uticaj na karakter lokacije ima prostor između lokacije i reke Save, odnosno celokupan prostor zaleđa koji definiše potez Beograd na vodi. Trenutna slika govori o prostoru koji je delimično izgrađen, delimično u pripremi za izgradnju, a delimično još uvek devastran i građevinski netretiran.

Nekoliko važnih elemenata definišu aktuelno stanje kada je u pitanju šire i neposredno okruženje:

1. Jak profil Savske ulice odredio je da park Gazela i objekti sa druge strane Savske ulice ne učestvuju značajnije u ambijentalnoj slici lokacije.
2. Blizina reke od oko 400 metara trenutno ne učestvuje značajnije u karakteru lokacije imajući u vidu da je neposredno uz obalu izgrađen tržni centar „Galerija Beograd“ površine 300.000m2 u okviru Beograda na vodi koji u izvesnoj meri preseca vizulne veze reke i konkursne lokacije, a osim toga prostor između reke i konkursne lokacije je u većoj meri u fazi pripreme za izgradnju.
3. Mostarska petlja definiše geometriju lokacije ali vizuelno, i u pogledu drugih performansi učestvuje u percepciji prostora. U vertikalnom planu značajno doprinosi karakteru lokacije. Imajući u vidu da Vodotoranj ima direktan kontakt sa kotom mostarske petlje to je dodatno pojačano učešće ovog saobraćajnog čvora u definiciji prostornog volumena lokacije.
4. U pogledu neposrednog okruženja, iako fizički više ne postoje, u memoriji prostora upisan je trag šina koji je išao paralelno sa Savskom ulicom, što i dalje određuje specifičan senzibilitet lokacije – linijski potez paralelan sa Savskom ulicom, a sa druge strane blizina i kontakt sa Mostarskom petljom pojačavaju utisak brzine, savremenosti i urbaniteta iako je neposredno okruženje u procesu izgradnje i pripreme za izgradnju. Naredne fotografije (slika 25 i 25a) prikazuju stanje lokacije pre uklanajnja šina i aktuelno stanje.

Slika 25. Mostarska petlja, neposredno pre skidanja železničkih koloseka, 2017. godina https://i.pinimg.com/originals/6b/d8/ca/6bd8cab9a6bfa837005c2b2e2bbf798b.jpg

Slika 25a. Mostarska petlja, snimak iz jula 2021. godine

U neposrednoj blizini prostora nalaze se monumentalni i reprezentativni primeri arhitektonskog i industrijskog nasleđa Beograda:

Zgrada državne štamparije, spomenik kulture, nalazi se u Bulevaru vojvode Mišića broj 17, kat. parc. broj 738/1 KO Savski venac; granicu neposredne okoline koja je zaštićena čine spoljne ivice kat. parc. broj 738/1 KO Savski venac. Zgrada je sagrađena prema projektu arhitekte Dragiše Brašovana između 1936. i 1940. godine na prostoru kompleksa urbane, industrijske i saobraćajne zone kod Mostara. Zgrada državne štamparije predstavlja jedno od antologijskih dela srpske moderne arhitekture i primer aktuelnih tokova evropske moderne arhitekture.

Parni mlin, spomenik kulture, nalazi se u Bulevaru vojvode Mišića broj 15, kat. parc. broj 725 KO Savski venac; granicu neposredne okoline koja je zaštićena čine spoljne ivice kat. parc. broj 725 KO Savski venac. Parni mlin sagrađen je 1902. godine kao prvi mlin u Srbiji i prvi mlin koji je uveo električni pogon. U periodu između dva svetska rata bio je jedan od najvećih i najvažnijih u Jugoslaviji. Danas zajedno sa industrijskim objektima u svom neposrednom okruženju predstavlja arhitektonsku i prostornu dominantu područja oko Mostarske petlje. Rekonstruisan je i prenamenjen u hotel.

Sajamski kompleks

Lokacija Beogradskog sajma je veoma atraktivna i lako pristupačna jer pripada Centralnoj zoni koja se nalazi na glavnoj longitudinalnoj osovini razvoja grada, u okviru najfrekventnijeg radijalnog pravca (Bulevar vojvode Mišića). U neposrednoj blizini Sajamskog kompleksa nalazi se i veliki sportsko – rekreativni centar Ada Ciganlija. Magistrala Bulevar vojvode Mišića, kao jedna od najopterećenijih saobraćajnica u gradu, je spona konkursne lokacije, Sajamskog kompleksa i Ade Ciganlije.

Slika 26. Arhitektonsko i industrijsko nasleđe Beograda.

Kompleks Beogradskog sajma je realizovan prema projektu projektantskog tima koji su činili arhitekta Milorad Pantović i inženjeri Branko Žeželj i Milan Krstić. Objekti sajma su otvoreni u leto 1957. godine, kada je održana i prva sajamska izložba. Hale Beogradskog sajma su među najvrednijim delima srpske posleratne arhitekture i predstavljaju svedočanstvo tehničke, tehnološke, naučne i inovativne nadgradnje društva krajem pedesetih i početkom šezdesetih godina dvadesetog veka.

Prostor Beogradskog sajma je vredna urbanistička celina epohe moderne arhitekture i neophodno je očuvanje postojećih vrednosti urbanističko – arhitektonskog koncepta i njegovo dalje unapređivanje u smislu remodelacije i poboljšanja standarda komplementarnih sadržaja, obavezno poštujući autentične vrednosti urbanizma i arhitekture modernog pokreta.

Tradicija, duh modernog vremena i različita privredna dešavanja, učinili su Beogradski sajam najvećom i najuspešnijom sajamskom institucijom u Srbiji i jugoistočnoj Evropi. Posredstvom svojih manifestacija Beogradski sajam je u Beogradu i Srbiji napravio mrežu sa mnogo svetskih proizvođača iz različitih oblasti i privrednih grana, predstavio niz najaktuelnijih tehnologija i proizvoda vrhunskog kvaliteta.

Slika 27. Neposredno okruženje konkursne lokacije.

Šire i neposredno okruženje – planirano stanje

Kada je reč o širem okruženju konkursne lokacije treba istaći nekoliko važnih činjenica. Prvo, lokacija pripada Savskom amfiteatru, koji predstavlja jednu od najznačajnijih prostornih celina u meta-kontekstu Beograda. Savski amfiteatar predstavlja integralni deo vizura sa platoa kod spomenika "Pobedniku" sa Beogradske tvrđave, duž reke Save, zatim ka Čukaričkoj padini, i generalno, prema senjačko-košutnjačkom grebenu. Vizure sa vračarskog grebena prema Savskom amfiteatru i Novom Beogradu ostvaruju se duž koridora ulične mreže upravne na Savsku ulicu i direktno zavise od visine fronta u njoj. Ovi vizuelni prodori, iako duž ulica uskog profila, imaju značajan efekat na doživljavanje prostora. Postojeći planovi propisuju očuvanje vizura iz Ulice kneza Miloša na reku i prostor Novog Beograda, odnosno očuvanje koridora definisanih ulicama Nemanjinom, Vojvoda Milenka, Miloša Pocerca i Višegradske, kroz izgradnju objekata niže spratnosti na njihovim trasama.

Drugo, posebno su značajne vizure sa reke, sa kojih se u potpunosti sagledava amfiteatralnost prostora, tj. pokrenutost terena na desnoj obali reke Save. Most "Gazela" predstavlja prostornu dominantu, koja vizuelno određuje prostor Savskog amfiteatra u odnosu na ostalo gradsko tkivo i direktno, i  geometrijski preko Mostarske petlje daje karakter lokaciji.

Područje Savskog amfiteatra, prvenstveno svojom izuzetnom pozicijom u odnosu na obale i gradsko tkivo, zatim prirodnim prednostima prostora (reljef, prisustvo vode, osunčanost, strujanje svežeg vazduha sa reke), decenijama je predstavljalo najveću prostornu vrednost kao jedan od najznačajnijih resursa Beograda. Savski amfiteatar oduvek je bio izazovna zona za formiranje novog gradskog centra, i u tom smislu predmet mnogih arhitektonsko-urbanističkih konkursa. Lokacijski izuzetno atraktivan, sa svojim centralnim položajem i rekom kao osovinom, Savski amfiteatar oduvek je predstavljao najznačajniju lokaciju za integrisanje dve savske obale.

Konkursna lokacija je dobro povezana preko Mostarske petlje sa zonom Novog Beograda i levom obalom reke. Novoplaniranim saobraćajnicama biće još direknije povezana sa Bigzom i Sajamskim kompleksom, kao i starim delom Beograda na potezu stara Železnička stanica – Kalemegdan.

Pretežna namena definisana aktuelnim Prostornim planom područja posebne namene uređenja dela priobalja grada Beograda - područje priobalja reke Save za projekat "Beograd na vodi" je stanovanje, komercijalna zona i gradski centri. Pored komercijalne zone i stanovanja, nalaze se i površine namenjene saobraćaju, javnim službama, objektima i kompleksima, kao i zelene površine.

Generalno, korišćenje i uređenje priobalja prvenstveno kao javnog gradskog prostora koji svojom linijskom formom povezuje druge javne prostore, predstavlja njegovu osobenost u odnosu na ostalo gradsko tkivo. Plan predviđa razvijanje mreže javnih urbanih prostora, sa ciljem je da se aktiviraju potencijali priobalja kao javnog gradskog prostora, dostupnog svim kategorijama posetilaca. U tom smislu, predviđeno je da površina javnih prostora u priobalju planskim intervencijama bude uvećana. Unapređenje i formiranje sistema javnih prostora planirano je podizanjem atraktivnosti i pristupačnosti pre svega postojećih javnih prostora uz poboljšanje opštih uslova pešačkog kretanja. Linearni javni urbani prostori koji u priobalju dominiraju - šetališta i kejovi, ulice različitog saobraćajnog ranga, duž kojih se koncentrišu različiti sadržaji i javni prostori (trgovi, parkovi, skverovi, ulična raskršća), treba da postanu čvorišta urbaniteta sa koncentracijom različitih objekta i aktivnosti mikrolokacija. Javni prostori u priobalju, na kopnu i akvatoriji (pored dominantnih, kejova - šetališta), prema važećem Prostornom planu treba da obuhvate: zone reprezentativnih objekata, ulične poteze, trgove, skverove, parkove, prostore za sport i rekreaciju, pozorišne predstave i izvođenja, kao i uređene prostore za velika okupljanja i tradicionalne manifestacije.

Za sve obaloutvrde i kejove na planskom području usvojena je kota krune 77,00 mnv.